Stilteretraite met Mooji, gids in de non-dualiteit
Wat is non-dualiteit?
Deze pagina gaat over mijn aanwezigheid bij een stilteretraite begeleid door Mooji. Maar eerst even wat context. Mooji is een Britse spirituele gids in non-dualiteit. Eén van de boodschappen van deze levensfilosofie: mijn natuurlijke staat als mens is gelukkig, vrij en egoloos. Ik moet het geluk niet buiten mezelf zoeken, het zit al in mij. Ik ben ook niet mijn gedachten of lichaam. In essentie ben ik één met iedereen en alles rondom mij (= non-dualiteit). Niettemin ervaar ik als mens veel belemmeringen, pijn, verdriet, teleurstelling,…
Hoe dat komt? Ik laat mijn leven bepalen door mijn verstand. Ik zit voortdurend in mijn ‘denken’. En mijn geest doet niets liever dan de afscheiding van het geheel cultiveren: nadenken over verleden en toekomst, heimwee, me vergelijken met anderen, gevoel van niet goed genoeg te zijn, … Van kleins af aan vereenzelvig ik mij met alle concepten, gedachten, herinneringen en verwachtingen die mijn brein bedenkt. Ik raak verstrikt in het kluwen van mijn eigen geest. En daar word ik niet gelukkig van.
The good news is dat ik mij van deze constructies of mind games bewust kan worden. Beseffen dat er achter deze creaties van mijn geest een onbewogen toeschouwer huist, die enkel in het NU leeft: mijn Ware Zelf.
Doet deze focus op het NU een belletje rinkelen? Klopt, ook Eckhart Tolle deelt zijn inzichten vanuit een non-dualistische zienswijze. Net zoals Amma en vele andere teachers. Alleen verpakt elke gids de boodschap op zijn/haar eigen manier. En hangt het er maar vanaf welke stijl iets bij je triggert om zelf op onderzoek uit te gaan.
Liever een filmpje om non-dualiteit te kunnen ‘begrijpen’? Klik dan op de prent hieronder.
Hoe Mooji op mijn pad komt
De eerste keer dat ik Mooji tegenkom, is in oktober 2016. Ik ben een zoektocht gestart naar wie ik ben, en heb vriendin Eva net laten weten dat ik de Nederlandse non-dualiteit-leraar Wolter Keers op het spoor gekomen ben. “En ik vind deze wel een goeie,” antwoordt ze, en voegt er een clipje van Mooji bij. Zelfde filosofie, andere stijl, en een generatie later. Klikken en kijken doe ik, maar verder gebeurt er niets. Een viertal maanden later beland ik bij een bodycoach, en ook zij vertelt me over Mooji en stuurt een link door. Dit keer ervaar ik wel een zekere herkenning. Ik ga verder op zoek naar de Waarheid.
Verslag 5-daagse stilteretraite met Mooji in Nederland (08/2018)
(De) weg van stilte
Ergens in de herfst van 2017 vindt er in mijn huiskamer een strijkbeurt plaats die net iets rimpellozer verloopt dan alle vorige. Terwijl ik me in deze uiterst saaie bezigheid door een Batgap interview laat begeleiden, hoor ik de interviewee een opmerkelijke uitspraak doen: “Next year Mooji will be coming to the Netherlands. But I’m not allowed to give any more information about that yet.” Euh, wat? Hij komt naar hier? Ik heb ondertussen al heel wat satsangs (bijeenkomsten) online bekeken, en ben ervan overtuigd dat dit iets voor mij is. Een half jaar later wordt de officiële aankondiging gepubliceerd: “Silent retreat in Baarlo, 9-14 August 2018”. Even opzoeken waar dit ligt en hoe het zit met overnachten… Neen, camping wil ik niet. Een 6-persoonskamer, OK, dat is ook financieel de middenmoot. Even afstemmen en beslissen. Geboekt!
Aankomen in kasteel De Berckt (Baarlo)
Volgens de weersvoorspelling beloven het 5 mooie dagen te worden, met af en toe wat geknetter in de lucht. Wanneer ik aankom, is het nog vrij rustig op het kasteeldomein. Blij toe, want zo kan ik de boel verkennen vóór de 1500 (!) deelnemers er zijn. Op strategische plaatsen staat er een vrijwilliger om me vriendelijk welkom te heten. Na registratie krijg ik in het hoofdgebouw een kamer toegewezen. Die zal ik met 5 andere onbekende vrouwen delen, wat meteen het spannendste deel van dit avontuur wordt. Want ik geef toe, normaal gezien ben ik nogal op eigen sanitair gesteld. Bon, na wat getrek en gesleur staat mijn bed op een plaats die ik OK vind. In een hoek van de kamer, waar ik mijn plekje kan creëren.
Tijd om het terrein te verkennen, plattegrond in de hand. Wat is dit een prachtig domein. Authentieke gebouwen, bosjes, waterpartijen… Er zijn 3 locaties ingericht voor ontbijt, middag- en avondeten, 2 kampeerzones en 1 zone voor mobilhomes. Er is ook een Zen-garden, die met Tibetaanse gebedsvlaggetjes, quotes van Mooji en hangmatten ingericht is. De satsang zaal, waar alle bijeenkomsten met Mooji plaatsvinden, bevindt zich in het hoofdgebouw. En is dus maar op 1 minuut lopen van mijn deur. Wat een meevaller!
Internationale ontmoetingen
De tijd vliegt. Het is al middag, en voor het eerst schuif ik aan het buffet aan. Nu het nog mag, raak ik aan de praat met een Zwitserse dame die als onthaalmoeder werkt. We hebben het over de heerlijke onschuld van kleine kinderen, en hoe ik mijn kind zo graag voor de invloeden van mainstream media wil behoeden. Al gauw voegen 2 oudere mensen zich bij ons. Ze blijken uit Luik te komen en hebben Mooji in Portugal al eerder bezocht. Ook de Zwitserse dame heeft al een ‘intensive’ in Lissabon op haar palmares. Hun ogen lichten op als ze over hun ervaringen vertellen. In de namiddag neem ik deel aan een begeleide tour over het domein. Vrijwilligers, herkenbaar aan hun witte kleding en gele lintje om de hals, wachten de geïnteresseerden op vaste tijdstippen op. 35 keer beantwoorden ze dezelfde vraag, maar altijd met de glimlach. Op de rondleiding ontmoet ik een Chinese vrouw die helemaal uit New York overgevlogen komt. Daarna een Oerhollandse, die net als ik Mooji een jaar geleden ontdekt heeft. En tenslotte een dame met een kleine tattoo van een ‘fleur de lis’ op het voorhoofd. Fascinerend.
Stilte spreekt aan
1500 mensen zijn hier aanwezig. Nummerplaten uit Zutendaal, Boortmeerbeek, Denemarken, Groot-Brittannië, Duitsland, Italië en natuurlijk Nederland. De retraite was maanden op voorhand al volgeboekt. Ik zie hier echt alle leeftijden en types van mensen door elkaar. Heerlijk, vind ik dat! Langharige spierbundels met harembroeken, mannen met kantoorhemdjes, rustige opa’s, hippe moekes met Om-tattoos, meisjes met dreadlocks en linnen sarongs, girls next door zoals ikzelf en een aantal hoogzwangere dames ook. Meest in het oog springend en regelmatig mijn pad kruisend zijn de stokoude, getulbande Sikh en een jonge, bebaarde jood inclusief pijpenkrullen. Allemaal verschillend, en toch op zoek naar hetzelfde.
Wat ik hier doe
Wanneer het beloofde onweer zich met zwarte wolken aankondigt, zet ik me in het bijgebouw op een rood fluwelen kasteelstoel en overpeins wat ik hier doe. Ik zoek een manier om dichter bij mezelf te komen. Wars van conditioneringen, oordelen en verwachtingen. En in die context spreken non-dualiteit en de zachte, welbespraakte en humoristische stijl van Mooji mij aan. Quasi dag op dag twee jaar geleden viel ik energetisch in een gat. Het leven van alle dag gaf me niet meer genoeg voldoening. Ik vond de weg naar binnen, en probeer die in mijn leven te integreren. Hier naartoe durven komen is alvast een stap. Maar genoeg over mij, de zon is er weer!
Kennismaking met kamergenotes en Mooji
De deadline voor registratie nadert, maar mensen blijven gepakt en gezakt toekomen. Ondertussen heb ik een klein overleg met mijn kamergenotes: 1 Australische, 2 Belgische, 1 Duitse en 1 Hongaarse. Met die laatste voel ik de meeste connectie. Ze is al vaker bij Mooji geweest, en verwittigt me dat de energie hier veel hoger zal zijn dan normaal en dat we waarschijnlijk minder goed zullen slapen. Dat zal in mijn geval een understatement blijken. Niet door de energie, wel door snurkers, nachtelijke toiletgangers, krakende waterleidingen en rugpijn. We zijn allemaal ‘nervously excited’, want binnen een uurtje betreden we de satsang-zaal voor de eerste bijeenkomst met Mooji. “Zouden we onze schoenen mogen aanhouden?” “Zou een handtas mee binnen mogen?” Ik voel mij alsof ik voor de eerste keer op schoolreis mag. De Hongaarse en ik besluiten om onze tas op de kamer te verstoppen en blootsvoets te gaan.
Wierookwalmen wijzen de weg naar de zaal. De spanning en de temperatuur stijgen, tot Mooji ten tonele verschijnt. Hij begint te praten, zoals alleen hij dat kan. Gedreven, in metaforen, en altijd voorzien van een scheut humor. “Come in, leave your shoes at the door (uitdoen dus… ) and your mind as well.” Na de introductie luidt een belsignaal officieel de stilte in. “Je weet vooraf nooit tot hoe laat satsang met Mooji zal duren,” hoor ik overdag iemand zeggen. Dat blijkt te kloppen. Meer dan een uur later dan vooropgesteld, verlaat ik de zaal. Het is de eerste van een paar prachtige zomeravonden. Onder de sterrenhemel geniet ik nog even na. Geen stemmen meer, alleen geritsel van grind onder schuifelende sandalen. Zonder een ‘slaapwel’ aan mijn room mates kruip ik mijn bed in.
Meditatie - Invitation to freedom
Het programma van de retraite voorziet elke ochtend om 6:30 uur de Invitation to freedom, een geleide meditatie op band. Ik zet mijn wekker op het uur dat de anderen de deur al uitgaan: 6 uur. Ik heb nog ruim de tijd om een thee te nemen, en zoek dan een plek in de goed gevulde zaal. Pling! “Rest in the timeless, limitless being that you are.” “You are vast as the sky. Everything else are clouds passing by.” “Grace put the desire for freedom in your heart. Now you are here to experience it.” De sereniteit tijdens deze dagelijkse ochtendmeditatie is ontroerend. If that makes sense.
Stilte en de stem in mijn hoofd
OK, dus ik zit op een ‘silent retreat’. Maar hoe stil is stil? Buiten de satsangs is er geen menselijke communicatie. Geen taal, geen gebaren of uitwisseling van blikken. Niets dat je aandacht kan afleiden. Heel fijn. Het geeft rust. Ik hoef geen gesprekken te aanhoren. Ik word er niet toe verleid om zelf oordelen uit te spreken. Er is maar 1 nadeel, niet toevallig ook net het doel van deze oefening: ik word me erg bewust van het gekwetter van mijn eigen geest. Die zit namelijk VOL oordelen. Over mezelf en over anderen. Mijn verstand probeert me ervan te overtuigen dat ik hier niets te zoeken heb. Ondervraagt me of ik dit wel écht wil. Dat ik hier misschien wel gek ga worden. Hij hoopt ook dat niemand naar mij kijkt. Hij vindt het ook ongepast dat die mevrouw een stukje watermeloen op haar bord laat liggen (“Dat krijg je toch wel op?”). En bewondert alle mensen die tijdens een satsang aan de micro durven plaatsnemen. (“Wat een zelfvertrouwen!”) Het stemmetje gaat maar door en door…
Stilte tijdens het eten blijkt aangenaam. Mindful eten wordt gemakkelijker. Het gerinkel van bestek, geschuifel van stoelen en een occasionele hoestbui zijn de enige geluiden die je hoort. Buiten de eetzalen komt daarbij de roep van een pauw, een specht en het assertieve gekwaak van de kasteel-eenden. Net omwille van de anders overheersende stilte tovert dat laatste steevast een glimlach op mijn gezicht. Alsof die wilde kwakers me uitdagen om eens goed en luid hardop te lachen… (niet gelukt!)
Satsang procedure: loterij - muziek - gesprekken met Mooji - muziek
Elke satsang (uit het Sanskriet: Sat is waarheid en Sanga is gemeenschap) verloopt volgens hetzelfde stramien. Wie dat wenst, kan eerst aan de ‘loterij’ deelnemen. Zo verhoog je je kans op een goede zitplaats. Je kiest buiten één van de wachtrijen uit, sluit je aan en wacht. Lang. Een loterij bepaalt dan welke wachtrij eerst binnen mag. Ik neem hier telkens aan deel, en het bizarre is dat ik in de zaal elke keer op dezelfde rij zit. En dezelfde mensen rondom mij zie! Elke satsang begint en eindig ook met muziek. Soms op band, soms live. En tussen begin en eind is het voor sommigen het moment van de waarheid. Ze nemen het woord om de obstakels of doorbraken op hun pad aan Mooji toe te lichten. Waarna hij op het onderwerp ingaat en ons allen weer een tikkeltje wijzer maakt. Het is een proces dat telkens met veel emotie en empathie gepaard gaat.
Twee getuigenissen
Tijdens de eerste avondsatsang vertelt een jonge orthodoxe jood in een lange woordenstroom over zijn leven. “Ik heb miljoenen trucjes om te mediteren. Toch vraagt er een stem in mijn hoofd zich af waarom ik me ermee bezighoud. Ik word echt helemaal gek van mezelf.” Er volgt een hele discussie, en er wordt hard gelachen met de gevatte replieken die Mooji de man toespeelt. Ook door de joodse man zelf. Uiteindelijk is het altijd de bedoeling om via conversatie het ego schaakmat te zetten en rechtstreeks tot en vanuit het hart te spreken.
Soms zijn getuigenissen loodzwaar. Zo is er een kleine dame uit Venezuela die naar de micro schuifelt. Ze vertelt met een ongelooflijke waardigheid dat ze twee maanden geleden haar enige dochter door een ongeluk moest afgeven. Ze deelt haar verdriet en zoekt betekenis in deze verschrikkelijke wending van het leven. Samen met heel wat andere vrouwen begin ik mee te huilen. Mijn empathie borrelt op vanuit de diepste diepte en is niet te stoppen. Ik heb even het gevoel dat ik deze vrouw zélf ben. Mooji vertelt dat ook hij zijn zoon verloren heeft. Aan een longontsteking. En dat ook hij toen een immens verdriet voelde. Maar tegelijkertijd in zijn hart wist dat dit zo moest zijn. En dat dat voor iedereen geldt, bij wie het lichaam op een bepaald moment ophoudt met functioneren. “We moeten rouwen, en het is perfect normaal dat we dat als persoon doen, maar de rouw moet niet gecultiveerd worden. Don’t make anniversaries out of your pain.”
Bhajans zingen
Gelukkig is er op de laatste volle dag ook tijd voor wat luchtigs. Bhajans! Oftewel devotionele liederen. Een fijne manier om vocaal en via beweging spanningen los te laten. Na de intensiteit van de vorige dagen is dit echt welkom. De Monte Sahaja Band begeleidt de gezangen met live muziek. We beginnen met 3 Oms… Oooomm… Ik slaag er niet in om ze alle drie met volle kracht mee te doen. De trilling die doorheen de zaal gaat is im-mens. Onbeschrijflijk. Mijn adem stokt. Het is bloedheet in de zaal en dat zal er de komende uren niet op beteren. Er wordt gezongen, gejuicht, de armen naar de hemel gericht. Ik ben duidelijk niet de enige die hiernaar uitgekeken heeft. Ik spring, zing en klap terwijl het zweet van mijn lijf stroomt. Soms moet ik even stoppen en barst ik in tranen uit. Ontladen. Je wordt er hier niet raar voor bekeken.
Stilstaan is vooruitgaan
Wanneer het optreden afgelopen is, rep ik me naar onze gezamenlijke badkamer. Ik ben er als eerste van ons zessen, en spoel ‘alles wat me niet meer dient’ weg. Terwijl ik me afdroog, stel ik me de vraag: “Was dit nu het hoogtepunt van mijn retraite? Dit in groep opgaan in zang en dans? Ja en neen. Elke dag was speciaal. Van de meditatie om half 7 ‘s morgens tot de eerste vallende ster in mijn leven. De reflectie, de oprechtheid, het mooie weer, het overheerlijke eten, mijn wandelingen langs de slotgracht en natuurlijk de stilte. Ik heb werkelijk van àlles genoten. De vreselijke nachten buiten beschouwing gelaten. Deze dagen hebben mij dingen gebracht die ik niet in woorden kan uitdrukken.
Zou iedereen dit kunnen meedoen? Zolang je bij het woord stilte niet krijsend wegloopt én zin hebt om jezelf onder de loep te nemen. Dan kan ik een stilteretraite alleen maar warm aanbevelen. Want stilstaan is vooruitgaan.
Hilly – 08/2018